عنوان : بازیِ مرگبار

 دسته : سیاست

تاریخ : 92/18/8  

این مطلب در سایت حرف تو منتشر شده است .

به نظر می رسد  که تحولات غیر قابل پیش بینی و همچنین سریع ِ خاورمیانه فرصتی را فراهم نموده است تا بازیگران منطقه ای و جهانی ، هر یک به نوعی به نقش آفرینی بپردازند . اگر بخواهیم از تحلیل های ویژه ای که در خصوص بهار عربی – اسلامی یا جنبش های ضد خودگامگی و یا هرچیز دیگری که نامیده می شود و نوید نقشه جدید در آن منطقه از خاورمیانه را می دهد عبور کنیم ، نمی توانیم از جنگِ به اصلاح سردِ غربیها و متحدانشان علیه ایران عبور کنیم که نشان از تعبیرِ درست ِ ایران ِ قدرتمند در منطقه است .

بدون شک هر گونه تحولی در منطقه محدود به کشورهای عربی نمی تواند غربیها و آمریکا را به این مسئله امیدوار کند که رقیبی قدرتمند برای ایرانی که به سرعت در حال اوج گیری است ، پیدا کنند . در این میان هرزگاهی یکی از کشورهای منطقه را به هوای اینکه آن را قدرت اول منطقه بخوانند در مقابل ایران علم کردند ولی خوب نتیجه ی دلخواه بدست نیامد هیچ ، موازنه منطقه به سمتی منفی برایشان هم بهم خورده است .

این تحولات سریعی که در ابتدا به آن اشاره شد علی رغم ایجاد زمینه مناسب برای بازیگردانیِ کشورهای مختلف ، از طرفی هم سبب شده که این بازیگردانان دچار نوعی تعارض نقشها بشوند و همین بوجود آمدن تعرضات است که اینچنین چالشهای جدی را برای آنان به ارمغان آورده است .

در این میان ترکیه در اکثر لحظات حساس منطقه و البته گهگاهی هم جهانی ، سعی کرده است خود را عاملی تاثیر گذار نشان دهد تا از یک سو  سال ها تحقیر خود در پشت دروازه های اتحادیه اروپا را جبران کند و از سوی دیگر قدرت افول یافته ی امپراطوری عثمانی را در عرصه بین المللی بازیابی کند .

در مرحله اول این جریان سازی ، تریکه سعی کرد پی ریزی محکمی در افکار عمومی جهان به خصوص جهان اسلام انجام دهد تا در ادامه سیاستهای خود با همراهی و همسویی عمومی مواجه گردد . این مرحله بعد از دیدار اردوغان و شیمون پرز در اجلاس داووس کلید خورد . تئاتری با کارگردانی آمریکا و بازیگریِ ترکیه و اسرائیل . حتماً آن ژست مبارزه جویی اردوغان  یادتان هست . بعد از این دیدار بود که ترکیه به عنوان چهره ای خیرخواه مردم مظلوم فلسطین و البته جهان اسلان معرفی شد .

اما این مسئله اصلاً سبب نشد که ترکیه ذره ای از روابط حسنه اش با اسرائیل را کاهش دهد ! و این جای سوال داشت . ترکیه به خصوص در دوره دوم ریاست جمهوری اردوغان دست به یک پوست اندازی جدی زد و پروژه " نو عثمانی گرایی "  را وارد مرحله عملیاتی نمود . در این مرحله ، ترکیه طبق طرحی که داوود اغلو ارائه داده بود ، سیاست به صفر رساند تنش میان این کشور و همسایگانش را به اجرا گذاشت . در این بین بیشتر ِ این دوستی ها با کشورهای عربی بود که از طرفی سالهای دور تحت سلطه عثمانی ها بودند و از طرف دیگر در جبهه مقابل ِ رقیب اصلی ترکیه در خاورمیانه یعنی ایران .

یکی از نکات کلیدی که ترکیه آنرا به سیاست راهبری خود تبدیل کرده است ، تلاش برای پیاده سازی و شاید هم القاء تو خالی ِ الگویی موفق برای مبارزه با استکبار و رسیدن به پیشرفت در مقابل جمهوری اسلامی ایران می باشد .  در این بین ترکیه تمام سعی خود را می کند که تلفیق اسلام و دموکراسی ( از نظر خودش ) را با استفاده از تبلیغات وسیع رسانه ای به یکی از دلایل اصلی و بنیادین حرکت های جهادی در خاورمیانه عربی معرفی کند .

نکته دیگری که ترکیه به دنبال آن است ، بالا بردن قدرت تاثیر گذاری در حل مناقشات منطقه ای بین کشورهای مختلف است . این بازی را هم سعی کرد با برگهای برنده خود در لیبی و بحرین دنبال کند  که البته اگرچه با موفقیت نهایی همراه نبود ولی دستاوردهای خوبی برای ترکیه داشت .

ترکیه با اتخاذ سیاست حفظ اوضاع موجود همسو با نهادهای عربی ، به طرز موزیانه ای قصد دارد با اتحاد این کشورها ، از میزان نفوذ نقش ِ ایران در منطقه بکاهد . البته بعد از سقوط مرسی در مصر ، ترکیه یکی از متحدان جدید خود را از دست داد ، متحدی که این روزها برای حفظ حتی رگه هایی از اخوان المسلمین هزینه های زیادی برای ترکیه به همراه داشته و خواهد داشت . این روزها ترکیه به شدت به وسیله رایزنی های بین المللی به دنبال  این مسئله است .

حوزه دیگری که ترکیه را به انجام رفتارهای متناقض در عرصه های بین المللی واداشته ، مباحث سوریه است . سوریه در ای نمیدان علی رغم نشان دادن چهره ای موجه در سایر مناقشات ( البته تا حدی ) در این مناقشه دچار آشفتگی شدیدی شد  . اشتباه بزرگ ترکیه این بود که حمایت های بیدریغ از گروه های رادیکال مسله تروریستی را در دستور کار خود قرار داد به این خیال که بتواند با روی کارآوردن گروه های مد نظر خود ، هم جلوه ِ موجهی از خود در حل مناقشات نشان دهد و هم الگوی معرفی شده خود را برتر نشان دهد .

این اشتباه استاتژیک اردوغان به شدت برایش گران تمام می شود . اینکه در بین جوامع بین المللی به حمایت از القاعده و گروه های ترورسیتی مانند جبهه النصره در سوریه متهم شده است ، بارِ سنگینی را برایش مهیا نموده است . ترکیه البته با درک صحیح از این مسئله که حضور در این مناقشه امری واجب است از سوی دیگر دچار توهم این مسئله شد که می تواند با کنترل این موضوع در برابر روسیه و ایران بیاستد و خود را بعنوان قدرت اول خاورمیانه مطرح سازد که البته این موضوع در همان حدِ توهم باقی مانده است .

مطمئناً این بازی مرگبار ترکیه در صورت اتفاق هر دو روی سکه ی بازی در سوریه ، برایش غیر قابل کنترل خواهد بود . بعید نیست با ورود و هجوم همان گروه هایی که امروز از آنها دفاع می کند ، سرنوشتی همانند دیگر کشورهای تشکیل دهنده و حمایت کننده از برهم زنددگان آشتی های مذهبی و قومی در منطقه ،  در انتظارش باشد . شاید چیزی شبیه پاکستان ... و این اصلاً به نفع ترکیه و خاورمیانه نخواهد بود ...