نویسنده : امیر محمد

در حالی که سوریه کماکان در آتش دخالتهای بی اساس کشورهای قدرت طلب می سوزد ، روسیه با برپایی مانوری عظیم در دریای مدیترانه ، قصد به رخ کشیدن قدرت دریایی خود را دارد . حالا چرا چندین دهه است که روسیه همچین مانوری نداشته و درست در همین روزهایی که در گیری های سوریه در حوالی محدوده سواحل شرقی این کشور در دریای مدیترانه  اوج گرفته ، همچنین تصمیمی اتخاذ کرده ، خود جای سوال دارد ... این در حالی است که بعد از فروپاشی شوروی سابق تا کنون اینچنین مانوری در دستور کار روسیه قرار نگرفته بود ...

اصولاً منطقه خاورمیانه از دیرباز که تحت تسلط و چپاول دولتهای اروپایی قرار داشت تا آن روزی که بعد از جنگ سرد ، شد دلیل منازعه بین شوروی و آمریکا ، تا امروز که بیشتر در دستان آمریکاست ، هموراه به آن به دید یک ثروت هنگفت جهت دستیابی به اهداف استکباری نگاه شده است ... در این میان بعد از سالها تسلط آمریکا در منطقه ، جریاناتی از جمله حریانات بیداری اسلامی روی داد که باعث شد ، روسیه قدرت گرفته ( از لحاظ نظامی ) این هوا به سرش بزند که از این منازعات استفاده کرده و دوباره خود را در عرصه بین الملل زنده ، نشان دهد ... البته روسیه چندان وابستگی اقتصادی و سیاسی به کشورهای منطقه خاورمیانه ندارد که بخواهد خود را برایشان قدرتمند نشان دهد ، این همان دلیلی است که می توان به آن استناد کرد برای طرح این مسئله که : پس اینهمه هزینه و تلاش برای چیست ؟! پس در نگاه اول می توان مطرح کرد که روسیه دلش برای هیچ کدام از کشورهای خاوریمانه نسخوته که اینقدر هوایشان را دارد ... این یک غمار است برای خودنمایی ...

البته این حرکت روسیه را می توان در چند بعد مورد بررسی قرار داد . اول اینکه روسیه هم مانند سایر ابرقدرتهای قدیمی و از دور خارج شده ، قصد دارد با غمار بر روی یکی از مسائل جاری و حساس جهانی مانند سوریه ، خود را دوباره قدرتی بزرگ در منطقه نشان دهد ... البته در این خصوص هم چند دیدگاه مورد توجه کارشناسات سیاسی قرار گرفته است ... از جمله اینکه این حرکت و حمایتهای روسیه را با تقابل این ابر قدرت قدیمی با آمریکا در نبردهای دهه1980 افغانستان مقایسه می کنند ، که خیلی هم بیراه نیست ... از سوی دیگر این دیدگاه وجود دارد که روسیه در پی حفظ جایگاه فعلی خود در منطقه است بدین صورت که به واسطه پیروزی ایالات متدحده آمریکا در منازعات خاورمیانه ، قطعاً جایگاه امروزی روسیه و نفوذ وی در منطقه به شدت کاسته خواهد شد ... البته این غماریست دولبه برای روسیه ...  دوم اینکه در این میان ،گریزی هم به متحد خود ( البته نصفه ونیمه ) یعنی جمهوری اسلامی ایران دارد ، البته در بعد حمایتی !

نکته مهم دیگری که در این میان وجود دارد و باعث شده روسیه دست به اقداماتی ( برگزاری این مانور عظیم دریایی ) اینچنین بزند ، ترس روسیه از رسیدن تشعشعات منازعات خاورمیانه به کشورهایی همسایه خود است که سالهاست با آنان درگیر و دار است ... البته این ترس خیلی هم غیر واقع بینانه نیست ، چرا که آمریکا بدون در نظر گرفتن حق حاکمیت در بین کشورهای منطقه ، منازعاتی به راه انداخته است که اگر این منازعات در کشورهای همسایه روسیه هم مشاهده شود ، می تواند به عاملی مهم تبدیل شود برای الگو برداری مردمان روسیه جهت در خواستهای اعتراض گونه ... همانطور که این روزها شاهد هستیم گروههای قومی مختلف در روسیه ( اقوام مذهبی ) در حال ابراز نارضایتی های خود هستند ... این کشیده شدن نارضایتی به داخل روسیه برایش بسیار گران تمام خواهد شد ...

البته در این میان روسیه هم از جمع کشورهایی که حول محور تحولات منطقه خاورمیانه و بخصوص بیداری اسلامی ، غافلگیر و شوکه شدند ، خارج نبود ... البته در ابتدای جریانات بیداری اسلامی چند اشتباه در عرصه موضع گیریهای بین المللی ، مانند ماجرای لیبی داشت که در ادامه سعی کرد که کمی دست به عصاتر با این جریانات برخورد کند ... در هر حال هر چه که هست روسیه سعی دارد با این کنترل ها و حضور به موضع و فعال در منازعات جهانی مانند ، جریان هسته ای ایران و ... خود را همچنان موثر در روابط بین المللی نشان دهد ...

نکته مهم دیگری که در این میان خودنمایی می کند ، نقش جمهوری اسلامی ایران در منطقه و روابطش با روسیه است ... با تمام دلایلی که در خصوص رفتارهای دیپلماتیک و غیر دیپلماتیک روسیه در منطقه ذکر شد ، یکی از دلایلی که روسیه نمی تواند اینچنین رفتارهایی را با ایران داشته باشد این است که ، ایران با گذشت این سالها به قدرت بزرگی در منطقه تبدیل شده است ... قدرت جمهوری اسلامی ایران در بازیگردانی تحولات منطقه مخصوصاً در نقش صدور الگو انقلابی اسلامی ، در جریانات اخیر که اتفاقاً باعث شگفت زدگی تحلیل گران سیاسی شده است ، سبب گشته که روسیه برای حفظ منافعش در منطقه مجبور باشد جمهوری اسلامی ایران را هم راضی نگه دارد ، چرا که این رضایت ایران ، می تواند رضایت کشورهای اسلامی منطقه و دنیا را در بر داشته باشد و این هم یعنی ادامه روابط روسیه با کشورهای اسلامی ... البته این رابطه بر اساس یک الگوی دیپلماسی فعالانه دوطرفه مطرح است و جمهوری اسلامی ایران هم در این ارتباط به دنبال حفظ منافع خود در چارچوب حفظ منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی است ...

نکته دیگری که در خصوص تحرکات روسیه در منطقه این است که در واقعه این کشور عمده فعالیتهای خود را در دوبخش اصلی پیگیری می کند که یک بخش آن به وسعت دید جهانی بر می گردد که در آن به دنبال هم پیمانی با چین است و بخش دیگر آن به وسعت دید منطقه ای بر می گردد که با توجه به دلایل ذکر شده ، آن کشور جز جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود ... در هر حال روابط سیاسی بین دولتها قاعدتاً بر پایه حفظ منافع شکل می گیرد و ایران و روسیه هم در این قسمت جدا از متن اصلی نیستند ...