نویسنده : حدیث شهیدی  

برای مطالعه بیشتر رجوع شود به " مردم سالاری دینی ، به جای دموکراسی "

امام خمینی (ره ) :  " اضافه کردن واژه دموکراتیک به جمهوری اسلامی ،  اهانت است به اسلام ، مثل اینکه بگویید جمهوری اسلامی عدالتی . این توهین به اسلام است ، برای این که عدالت متن اسلام است " .

هنوز هم که هنوز است ، بحث پیرامون نحوه شکل گیری بهار بیداری اسلامی در سرزمینهای مسلمان که خواهان تحقق اسلام واقعی بودند ، وجود دارد . مهمترین قسمت این بحث در خصوص نظام سازی و ایجاد ساخت های حکومتی است . شکی نیست که در این بین نظام کارآمد و ساختار مردم سالارانه دینی  آن که بیش از 30 سال بعنوان یک تجربه قابل اعتنا و موفق مطرح بوده است ، می تواند همچنان بعنوان یک الگویی در خور توجه در ممالک اسلامی طرح شود تا چراغ این حرکت روشنگرانه هیچ گاه خاموش نشود و این حرکت به ثمر نشسته با خون ملت های آزادیخواه و مسلمان به مقصود برسد .

در جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا تعریفی واضح از مردم سالاری ارائه شد که همان حق حاکمیت مردم است در تعیین سرنوشت سیاسی و اجتماعی شان . معادل لاتین این کلمه همان " دموکراسی "  است و در اصطلاح به شیوه خاص از زندگی اجتماعی گفته می شود که در آن به فرد فرصت های مساوی و برابر برای مشارکت آزادنه داده می شود . اما بحثی که در این میان مطرح است ، این است که از نظر ما باید مفهوم " دینی " هم به آن اضافه شود که در این صورت به این حاکمیت یک چارچوب مذهبی و ارزشی می دهد که مهمترین نمود آن را می توان در : برابری افراد در مقابل قانون ، محور بودن عدالت در تعاملات اجتماعی ، مشارکت مردم در حوزه های سیاسی و اجتماعی ، تربیت اخلاقی ، پاسخگو بودن مسئولین به مردم و ... مشاهده کرد .

این اعتقاد و طرحی که اسلام برای دموکراسی ارائه می کند، مترقی ترین و آزاد ترین برداشت از مفهوم آزادی و دموکراسی است . برای تبیین این موضوع ، فقط به یکی از مصاحبه های امام خمینی (ره) اشاره می کنم که در جواب پروفسور حامد الکار در خصوص عدم استفاده از واژه دموکراتیک در عنوان جمهوری اسلامی ، فرمودند " برای این که این اهانت است به اسلام ، مثل اینکه بگویید جمهوری اسلامی عدالتی . این توهین به اسلام است ، برای این که عدالت متن اسلام است " .  مردم به طور خاص در شکل دهی و برپایی حکومت دینی و تداوم آن ، نقش به سزایی دارند و در واقع آراء مردم است که در اینجا تجلی پیدا می کند . در واقع بر اساس تعالیم نجات بخش اسلام عزیز ، قانون و حاکمیت تشریعی الهی هیچ گاه به فرد تحمیل نمی شوند و نمی توان کسی را مجبور به پذیرش احکام دین و رهبری الهی آن نمود و شاید به نوعی بتوان مطرح کرد مشروعیت حکومت دینی و رهبری الهی و عینیت یافتن آن بر بیعت و مقبولیت مردمی استوار است .

همانطور هم که شنیدیم ، حضرت علی (ع) قبل از بیعت مردم به هیچ وجه دست به تشکیل حکومت دینی نزدند و یا در جایی دیگر دیدیم که حضرت امام خمین (ره ) نیز ولایت فقیه جامع الشرایط را بسته به آراء اکثریت مسلمین می دانست . جالب است در اینجا به نظر امام خمینی (ره) در خصوص ضعف و علت عدم موفقیت حرکت های اصلاحی – اسلامی ، سید جمال الدین اسد آبادی  اشاره کنیم . ایشان دلیل عدم توفیق آقای اسد آبادی را نداشتن پشتوانه مردمی عنوان فرمودند . ( صحیفه نور ، ج 5 ، ص 290 )

این اعتقادات و تعلیمات را مردم مسلمان ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با مشارکت آگاهانه خود به عینه نشان دادند و نمایی زیبا و با شکوه از مردم سالاری دینی را معرفی کردند . در واقع " جمهوری " نماینده و بیانگر حق و حقوق برای مردم است و " اسلامی " بیان گر تکلیف و عمل به وظیفه شرعی و انقلابی افراد است . قانون اساسی هم در این بین مظهر نگاه دموکراتیک اسلام به حضور مردم در مسائل اجتماعی و ازمصداق های بارز نظام مردم سالاری است که امام خمینی (ره)  مد نظرشان بود . نکته مهم و غیر قابل چشم پوشی این است که هدایت بعد محتوایی مردم سالاری دینی ، تنها در چهار چوب دین و نهادهای قانونی قابل حصول است .

در این بین بسیاری از آموزه های دینی مانند : اجتهاد ، شورا ، مشارکت ، حق انتخاب و .. با این نظام مردم سالاری دینی قابل دسترس است  و در اصل اندیشه های استبدادی و دیکتاتوری هیچ راهی در اندیشه های دینی و فلسفه حکومت اسلامی ندارد . این ساختار با عظمت و با شکوه از اسلام ، بی شک ، یک راهبر بلند نظر و آزادی بخش برای ملت های آزادیخواه اسلامی خواهد بود .